Hòa giải tranh chấp đất đai thành nhưng không thực hiện là tình huống phức tạp trong pháp luật đất đai. Khi một bên không tuân thủ kết quả hòa giải, bên còn lại có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Điều 235 Luật Đất đai 2024 quy định các bước cụ thể để xử lý trường hợp này. Bài viết sau đây sẽ phân tích chi tiết quy trình, thủ tục và giải pháp pháp lý khi đối mặt với tình huống hòa giải thành công nhưng không được thực thi.
Hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện, có thể kiện ra Tòa không?
Có bắt buộc phải thực hiện hòa giải tranh chấp đất đai không?
Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải, hòa giải ở cơ sở theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở, hòa giải theo quy định của pháp luật về hòa giải thương mại hoặc cơ chế hòa giải khác theo quy định của pháp luật.
Đặc biệt, luật mới quy định trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định, các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp, trừ địa bàn không thành lập đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc UBND cấp huyện.
Theo hướng dẫn tại Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP thì đối với tranh chấp quyền sử dụng đất chưa hòa giải tại UBND cấp xã thì chưa đủ điều kiện khởi kiện. Tuy nhiên, tranh chấp về giao dịch, thừa kế, chia tài sản chung liên quan đến quyền sử dụng đất không bắt buộc hòa giải trước khi khởi kiện.
Sắp tới đây, TAND Tối cao có thể sẽ hướng dẫn mới về điều kiện khởi kiện tranh chấp đất đai để phù hợp Luật Đất đai 2024.
>>Xem thêm: Tranh chấp đất đai có buộc phải hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn?
Thủ tục cần làm sau khi hoà giải tranh chấp đất đai thành
Khoản 3 Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định thủ tục sau khi hòa giải thành. Trong 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận văn bản công nhận kết quả hòa giải thành, các bên phải gửi văn bản đến cơ quan có thẩm quyền để đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Biên bản hòa giải phải có chữ ký các bên và xác nhận của UBND xã. Biên bản được gửi cho các bên và lưu tại UBND xã.
Tuy nhiên, nếu thay đổi ranh giới, người sử dụng đất, UBND xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường. Các cơ quan này trình UBND cùng cấp quyết định công nhận thay đổi và cấp mới Giấy chứng nhận.
Hòa giải đất đai tại UBND xã nơi có đất tranh chấp
Có được kiện ra Tòa khi hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện không?
Tiểu mục 4 Mục II Phần A Công văn 4962/VKSTC-V14 năm 2023 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao giải đáp: Khi hòa giải thành nhưng một bên không thực hiện, bên còn lại có quyền khởi kiện đến Tòa án. Do đó, khi hòa giải không thành hoặc sau hòa giải thành mà có bên thay đổi ý kiến, UBND xã lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên gửi đơn đến Tòa án.
Như vậy, khi hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện, bên bị vi phạm có quyền khởi kiện đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định: Khi các bên không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các loại giấy tờ theo Điều 137 Luật này, họ có thể chọn nộp đơn yêu cầu UBND có thẩm quyền giải quyết. Lúc này UBND có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai chứ không tiến hành hòa giải nữa.
>>Xem thêm: Có được thay đổi ý kiến đã hòa giải thành tranh chấp đất đai cấp xã
Thủ tục khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai khi hoà giải không thành
Hồ sơ
Khoản 2 Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định hồ sơ khởi kiện gồm:
- Đơn khởi kiện theo mẫu.
- Biên bản hòa giải không thành có chứng nhận của UBND xã, chữ ký các bên tranh chấp.
- Giấy tờ của người khởi kiện: Sổ hộ khẩu, CCCD/Hộ chiếu còn hiệu lực.
- Danh mục tài liệu, chứng cứ kèm đơn khởi kiện.
Người khởi kiện phải cung cấp tài liệu, chứng cứ chứng minh yêu cầu khởi kiện.
>>Xem thêm: Mẫu đơn khởi kiện tranh chấp đất đai gửi Tòa án
Thủ tục
Theo điểm a khoản 1 Điều 35 và khoản 1 Điều 36 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:
- Các bên nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp.
- Hình thức nộp: Trực tiếp tại Tòa án, qua bưu điện hoặc trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Điều 191, 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định:
- Thẩm phán xem xét đơn và quyết định: Yêu cầu sửa đổi/bổ sung, thụ lý vụ án, chuyển đơn hoặc trả lại đơn.
- Nếu thuộc thẩm quyền, Thẩm phán thông báo nộp tạm ứng án phí.
- Người khởi kiện nộp tạm ứng án phí trong 7 ngày.
- Thẩm phán thụ lý vụ án khi nhận biên lai tạm ứng án phí.
Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định thời hạn chuẩn bị xét xử 4 tháng, gia hạn tối đa 2 tháng. Sau đó, Tòa án đưa vụ án ra xét xử nếu không tạm đình chỉ/đình chỉ.
>>Xem thêm: Hướng dẫn thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai khi một bên vắng mặt
Khởi kiện tại TAND cấp huyện khi hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện
Luật sư tư vấn giải quyết hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện
Luật sư tư vấn các bước cụ thể để giải quyết tình huống hòa giải đất đai thành công nhưng không được thực hiện:
- Xác định tình trạng pháp lý:
- Kiểm tra giấy tờ pháp lý về quyền sử dụng đất
- Xem xét biên bản hòa giải và kết quả đã thống nhất
- Đánh giá mức độ vi phạm của bên không thực hiện
- Thu thập và bảo quản chứng cứ:
- Lưu giữ toàn bộ hồ sơ liên quan đến quá trình hòa giải
- Ghi nhận các hành vi không thực hiện thỏa thuận
- Thực hiện các bước tiền tố tụng:
- Gửi văn bản yêu cầu bên vi phạm thực hiện kết quả hòa giải
- Đề nghị UBND cấp xã can thiệp, hòa giải lại
- Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện theo quy định pháp luật
- Hỗ trợ trong quá trình tố tụng:
- Soạn thảo đơn khởi kiện và các tài liệu cần thiết
- Đại diện tham gia các phiên tòa
- Tư vấn chiến lược bảo vệ quyền lợi trong quá trình xét xử
- Hướng dẫn thủ tục thi hành án dân sự
- Hỗ trợ trong quá trình thực hiện quyết định của cơ quan có thẩm quyền
Như vậy, khi đã hòa giải đất đai thành nhưng không thực hiện, các bên có thể khởi kiện đến Tòa án nơi có đất tranh chấp để giải quyết để bảo vệ quyền lợi quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nếu cần hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, hãy liên hệ ngay hotline 1900633716 để được Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai hiệu quả. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Quý khách hàng trong mọi vấn đề pháp lý liên quan đến tranh chấp đất đai.
1900.633.716