Tranh chấp tài sản chung trong dòng họ là vấn đề mà nhiều gia đình và họ hàng ngày nay quan tâm tới để có thể bảo vệ quyền lợi của mình cũng như thành viên trong gia đình. Như vậy, với đối tượng là tài sản chung của dòng họ thì khi xảy ra tranh chấp sẽ được giải quyết như thế nào, những đồng sở hữu sẽ có quyền và nghĩa vụ gì đối với tài sản chung này? Sau đây là những nội dung cơ bản mà Luật L24H cung cấp về vấn đề trên.
Tranh chấp tài sản chung trong dòng họ
>>> Xem thêm: tranh chấp nhà đồng sở hữu
Quy định về tài sản chung trong dòng họ
Theo quy định tại Điều 211 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về tài sản chung của cộng đồng như sau:
- Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc, cộng đồng tôn giáo và cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập quán, tài sản do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp, được tặng cho chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật nhằm mục đích thỏa mãn lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.
- Các thành viên của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung theo thỏa thuận hoặc theo tập quán vì lợi ích chung của cộng đồng nhưng không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
- Tài sản chung của cộng đồng là tài sản chung hợp nhất không phân chia
Tư cách chủ thể quan hệ tố tụng của dòng họ
Tư cách của dòng họ
Theo Khoản Điều 101 Bộ luật Dân sự năm 2015 về Chủ thể trong quan hệ dân sự có sự tham gia của hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân đã quy định:
Trường hợp hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân tham gia quan hệ dân sự thì các thành viên của hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân là chủ thể tham gia xác lập, thực hiện giao dịch dân sự hoặc ủy quyền cho người đại diện tham gia xác lập, thực hiện giao dịch dân sự
Dòng họ là một tổ chức không có tư cách pháp nhân. Theo quy định tại khoản 1 Điều 101 nêu trên thì dòng họ không có tư cách chủ thể mà “ thành viên” của dòng họ mới là chủ thể của quan hệ dân sự.
Tư cách của thành viên
Theo quy định tại Điều 3 Nghị quyết 01/2020/NQ-HĐTP quy định như sau:
- Thành viên dòng họ có quyền khởi kiện vụ án tranh chấp về tài sản chung của dòng họ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của dòng họ theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
- Dòng họ không phải là nguyên đơn. Tập thể (ví dụ: chi họ, nhánh họ, hội đồng gia tộc…) không có quyền khởi kiện vụ án tranh chấp về tài sản chung của dòng họ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của dòng họ.
Như vậy, trong tố tụng dân sự, dòng họ không thể trở thành đương sự như pháp nhân mà là các thành viên của dòng họ mới có thể trở thành đương sự. Cũng vì không có đương sự là Dòng họ nên không có việc Trưởng họ là đại diện theo pháp luật của Dòng họ; Trưởng họ có thể được dòng họ giao rất nhiều quyền nhưng trong tố tụng dân sự thì cũng chỉ là đại diện theo ủy quyền của các cá nhân là thành viên của dòng họ.
Thành viên trong dòng họ
Hướng dẫn khởi kiện tranh chấp tài sản chung trong dòng họ
Thẩm quyền
Theo Khoản 2 Điều 26, Khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tài sản chung trong dòng họ. Tuy nhiên, đối với trường hợp có thành viên trong dòng họ sinh sống ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện thì theo quy định tại Khoản 3 Điều 35 Bộ luật này thì sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh.
Hồ sơ
- Đơn khởi kiện giải quyết tranh chấp tài sản chung trong dòng họ theo mẫu số 23-DS ban hành kèm theo nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTPTC
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người khởi kiện đối với phần tài sản chung trong dòng họ
- Căn cước công dân của người khởi kiện
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm
Trình tự thủ tục
Căn cứ Điều 191, Điều 195, Điều 196 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015
- Người khởi kiện nộp đơn cho Tòa án Nhân dân cấp huyện hoặc tòa án nhân dân cấp tỉnh.
- Sau khi xét thấy đơn đủ điều kiện giải quyết, Tòa án sẽ gửi thông báo nộp tạm ứng án phí đến cho người khởi kiện.
- Trong vòng 7 ngày làm việc kể từ khi nhận thông báo, người khởi kiện có nghĩa vụ đến Chi Cục thi hành án dân sự huyện để tiến hành nộp tạm ứng án phí.
- Trong thời hạn 8 ngày làm việc kể từ khi nộp đơn khởi kiện, Tòa án sẽ thông báo kết quả xử lý đơn cho người khởi kiện qua cổng thông tin.
- Trong 3 ngày làm việc tiếp theo, Tòa án sẽ gửi thông báo thụ lý vụ án bằng văn bản đến cho người khởi kiện.
Trong thời hạn 4 tháng chậm nhất là 6 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án là giai đoạn chuẩn bị xét xử. Trong khoảng giai đoạn này Tòa sẽ mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải. Trong thời hạn chuẩn bị xét xử nếu đủ điều kiện để đưa vụ án ra xét xử Tòa sẽ ra quyết định đưa vụ án ra xét xử. Trong thời hạn 1 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án sẽ mở phiên Tòa giải quyết vụ án.
>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp tài sản gắn liền với đất
Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp tài sản chung trong dòng họ
Tư vấn tranh chấp tài sản chung dòng họ
- Tư vấn các quy định pháp luật liên quan đến tranh chấp tài sản chung trong dòng họ
- Soạn khảo đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp tài sản chung trong dòng họ
- Tranh tụng tại Tòa để đòi lại phần tài sản của người khởi kiện
- Các vấn đề khác có liên
>>> Tham khảo thêm: tranh chấp đất hương hỏa thờ cúng
Như vậy, pháp luật hiện hành cũng đã có những quy định cụ thể về tài sản chung trong dòng họ cũng như tư cách chủ thể quan hệ tố tụng của dòng họ. Trường hợp khi xảy ra tranh chấp về tài sản chung cần nắm rõ các quy định này để có thể bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của mình. Bài viết cũng đã phần nào cung cấp được các nội dung về hướng dẫn khởi kiện tranh chấp tài sản chung trong dòng họ. Nếu Quý khách hàng có khó khăn hoặc thắc mắc gì về vấn đề trên, hãy vui lòng liên hệ đến hotline 1900.633.716 để được các luật sư đất đai tư vấn kỹ hơn. Xin cảm ơn.
1900.633.716