Giải quyết tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế là pháp hữu hiệu giúp các chủ thể giải quyết mâu thuẫn phát sinh trong hợp đồng thương mại bởi cách tổ chức chặt chẽ của bộ máy dưới dạng các Trung tâm trọng tài. Vậy trọng tài quy chế là gì, đặc điểm và quy trình tố tụng giải quyết tranh chấp ra sao? Bài viết dưới đây của Luật L24H sẽ giải đáp cho quý bạn đọc.

Phương thức giải quyết tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế

Trọng tài quy chế là gì?

Trọng tài quy chế theo quy định tại khoản 6 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định:

Trọng tài quy chế là hình thức giải quyết tranh chấp tại một Trung tâm trọng tài theo quy định của Luật này và quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài đó.

Theo đó, trọng tài quy chế (trọng tài thường trực) là hình thức trọng tài được tổ chức chặt chẽ, có bộ máy, trụ sở làm việc cố định và thường có danh sách trọng tài viên hoạt động theo điều lệ và quy tắc tố tụng riêng. Tại Việt Nam trọng tài quy chế được áp dụng phổ biến thông qua những tổ chức chủ yếu là dưới hình thức trung tâm thương mại.

Đặc điểm của trọng tài quy chế

Thứ nhất, Trọng tài quy chế được tổ chức dưới hình thức các Trung tâm trọng tài. Trung tâm trọng tài là tổ chức phi chính phủ, không nằm trong hệ thống cơ quan nhà nước.Trung tâm trọng tài hoạt động không vì mục đích lợi nhuận.

Hoạt động của Trung tâm trọng tài theo nguyên tắc tự trang trải mà không được cấp kinh phí hoạt động từ Ngân sách Nhà nước.

Thứ hai, các Trung tâm trọng tài có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng tồn tại độc lập với nhau. Trung tâm trọng tài là tổ chức có tư cách pháp nhân, đáp ứng đầy đủ các điều kiện của pháp nhân quy định tại Điều 74 Bộ luật Dân sự năm 2015 bao gồm:

• Được thành lập hợp pháp:
• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ;
• Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó;
• Nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Mỗi Trung tâm trọng tài là một pháp nhân, tồn tại độc lập và bình đẳng với các Trung tâm trọng tài khác. Trung tâm trọng tài được lập Chi nhánh, Văn phòng đại diện ở trong nước và nước ngoài. Ngoài sự độc lập, bình đẳng và quan hệ hợp tác (nếu có) giữa các Trung tâm trọng tài không tôn tại quan hệ phụ thuộc mang tính hành chính trong cơ quan tài phán hành chính như cấp trên, cấp dưới.

Thứ ba, mỗi Trung tâm trọng tài tự quyết định về lĩnh vực hoạt động và có quy tắc tố tụng riêng. Mỗi Trung tâm trọng tài tự xác định về lĩnh vực hoạt động của mình tùy thuộc vào khả năng chuyên môn của đội ngũ Trọng tài viên và phải được ghi rõ trong Điều lệ của Trung tâm trọng tài.

Thứ tư, hoạt động xét xử của Trung tâm trọng tài được tiến hành bởi các Trọng tài viên của Trung tâm. Việc chọn hoặc chỉ định Trọng tài viên tham gia Hội đồng trọng tài hoặc Trọng tài viên duy nhất để giải quyết 1 tranh chấp chỉ được giới hạn trong danh sách Trọng tài viên của Trung tâm trọng tài.

Quy trình tố tụng giải quyết tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế

Bước 1: Nguyên đơn gửi đơn kiện. kèm theo thỏa thuận trọng tài, bản chính hoặc bản sao các tài liệu có liên quan cho Trung tâm trọng tài. Nội dung của đơn phải được đảm bảo các nội dung tại khoản 2 Điều 30 Luật Trọng tài thương mại 2010 gồm:

• Ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện;
• Tên, địa chỉ của các bên; tên, địa chỉ của người làm chứng, nếu có;
• Tóm tắt nội dung vụ tranh chấp;
• Cơ sở và chứng cứ khởi kiện, nếu có;
• Các yêu cầu cụ thể của nguyên đơn và giá trị vụ tranh chấp;
• Tên, địa chỉ người được nguyên đơn chọn làm Trọng tài viên hoặc đề nghị chỉ định Trọng tài viên.

Bước 2: Trung tâm trọng tài gửi bản sao đơn khởi kiện và thỏa thuận trọng tài, các tài liệu có liên quan đến nội dung tranh chấp cho bị đơn trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện từ nguyên đơn, trừ trường hợp các bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có quy định khác

Bước 3: Bị đơn nộp bản tự bảo vệ và đơn khởi kiện lại nguyên đơn (nếu có) cho Trung tâm trọng tài trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo, trừ trường hợp các bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không có quy định khác

Bước 4: Thành lập Hội đồng trọng tài tại Trung tâm trọng tài để tiến hành giải quyết tranh chấp.

Bước 5: Hội đồng trọng tài áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của các bên (nếu có).

Bước 6: Hội đồng trọng tài tiến hành phiên họp giải quyết tranh chấp

Bước 7: Hội đồng trọng tài ra phán quyết trọng tài.

Điều 32, 35, 40, 49, 54, 55, 56, 60 Luật Trọng tài thương mại 2010

Thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Cơ chế thành lập Hội đồng trọng tài

Điều 40 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định về Thành lập Hội đồng trọng tài trong giải quyết tranh chấp bằng trọng tài quy chế tại Trung tâm trọng tài như sau:

• Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và yêu cầu chọn Trọng tài viên do Trung tâm trọng tài gửi đến, bị đơn phải chọn Trọng tài viên cho mình và báo cho Trung tâm trọng tài biết hoặc đề nghị Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên. Nếu bị đơn không chọn Trọng tài viên hoặc không đề nghị Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên, thì trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản này, Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn.
• Trường hợp vụ tranh chấp có nhiều bị đơn thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện do Trung tâm trọng tài gửi đến, các bị đơn phải thống nhất chọn Trọng tài viên hoặc thống nhất yêu cầu chỉ định Trọng tài viên cho mình. Nếu các bị đơn không chọn được Trọng tài viên, thì trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản này, Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên cho các bị đơn;
• Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày các Trọng tài viên được các bên chọn hoặc được Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định, các Trọng tài viên này bầu một Trọng tài viên khác làm Chủ tịch Hội đồng trọng tài. Hết thời hạn này mà việc bầu không thực hiện được, thì trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản này, Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Chủ tịch Hội đồng trọng tài;
• Trường hợp các bên thỏa thuận vụ tranh chấp do một Trọng tài viên duy nhất giải quyết nhưng không chọn được Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện, thì theo yêu cầu của một hoặc các bên và trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu, Chủ tịch Trung tâm trọng tài sẽ chỉ định Trọng tài viên duy nhất.

Như vậy, trong trường hợp các bên không có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài không quy định khác, việc thành lập Hội đồng trọng tài được quy định như sau:

• Việc thành lập Hội đồng trọng tài được tiến hành sau khi bị đơn nhận được đơn khởi kiện của nguyên đơn, trong thời hạn 30 ngày.

Nếu bị đơn không chọn Trọng tài viên hoặc không đề nghị Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên, thì trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản này, Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Trọng tài viên cho bị đơn.

• Các trọng tài viên được chọn, bầu Chủ tịch Hội đồng trọng tài trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày các trọng tài viên được xác định.

Hết thời hạn này mà việc bầu không thực hiện được, thì trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại khoản này, Chủ tịch Trung tâm trọng tài chỉ định Chủ tịch Hội đồng trọng tài.

• Trường hợp các bên thỏa thuận vụ tranh chấp do một Trọng tài viên duy nhất giải quyết nhưng không chọn được Trọng tài viên trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bị đơn nhận được đơn khởi kiện, thì theo yêu cầu của một hoặc các bên và trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu, Chủ tịch Trung tâm trọng tài sẽ chỉ định Trọng tài viên duy nhất.

Luật sư tư vấn tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế

• Tư vấn hiệu lực của điều khoản giải quyết tranh chấp bằng trọng tài trong hợp đồng giữa các bên;
• Hướng dẫn thủ tục giải quyết tranh chấp bằng trọng tài;
• Đại diện khách hàng thực hiện các thủ tục cần thiết để giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại;
• Hướng dẫn khách hàng lựa chọn trọng tài viên;
• Tư vấn, hướng dẫn thực hiện thi hành phán quyết trọng tài.

Dịch vụ tư vấn pháp lý

Là một trong các phương thức giải quyết tranh chấp chính tại Việt Nam, giải quyết tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế mang nhiều ưu điểm cũng như hạn chế nhất định. Trong trường hợp có thắc mắc, khó khăn cần tư vấn khi thực giải quyết tranh chấp theo cơ chế trọng tài quy chế, hãy liên hệ với Luật L24H qua hotline 1900.633.716 để được luật sư Dân sự tư vấn hỗ trợ kịp thời.