Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài là vấn đề phức tạp cần xử lý chẳng hạn như việc xác định Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết, có phải hòa giải hay không. Về nguyên tắc, trước hết phải tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã, nếu hoà giải không thành thì chuyển lên UBND cấp trên hoặc khởi kiện ra Toà. Tuy nhiên, đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài cần lưu ý một số điểm. Sau đây hãy cùng Luật L24H tìm hiểu rõ hơn về nội dung này.
Tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài
Như thế nào là tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 464 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (sau đây gọi tắt là BLTTDS 2015), tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài là tranh chấp đất đai về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, cơ quan, tổ chức nước ngoài;
- Các bên tham gia đều là công dân, cơ quan, tổ chức Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài;
- Các bên tham gia đều là công dân, cơ quan, tổ chức Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.
>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thông thường
Tự hoà giải
Tại khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai 2013 có quy định Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải tại cơ sở. Kết quả của việc tự hòa giải, thương lượng không bắt buộc các bên phải tuân theo mà phụ thuộc vào tính thiện chí của họ.
Hoà giải tại UBND cấp xã
Tại khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai 2013 có quy định tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Như vậy, khi các bên không thể tự hòa giải, thương lượng được nhưng muốn tiếp tục giải quyết tranh chấp thì họ phải gửi đơn đến Ủy ban nhân dân (sau đây gọi tắt là UBND) cấp xã nơi có đất để yêu cầu hòa giải. Đây là bước bắt buộc trước khi các bên muốn gửi đơn đề nghị UBND cấp huyện, tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa để giải quyết.
Kết quả hòa giải tại UBND cấp xã sẽ xảy ra một trong hai trường hợp:
Trường hợp thứ nhất: Hòa giải thành. Nếu thuộc trường hợp này thì kết thúc tranh chấp.
Trường hợp thứ hai: Hòa giải không thành. Trong trường hợp này nếu muốn tiếp tục giải quyết tranh chấp thì các bên có thể nộp đơn yêu cầu giải quyết tại UBND cấp huyện, tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa.
Khởi kiện ra Tòa án hoặc yêu cầu UBND cấp trên
Theo khoản 2 và khoản 3 Điều 203 Luật Đất đai năm 2013, tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại UBND cấp xã mà không thành thì sẽ được giải quyết tại các cơ quan có thẩm quyền, cụ thể như sau:
Một là UBND cấp huyện, tỉnh:
Hình thức giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện, tỉnh được áp dụng đối với đương sự không có Giấy chứng nhận (Sổ hồng, Sổ đỏ) hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013.
Thứ nhất, UBND cấp huyện có thẩm quyền giải quyết với những tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau. Người giải quyết là Chủ tịch UBND cấp huyện.
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp thì các bên có quyền khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính.
Thứ hai, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp mà có ít nhất một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Người giải quyết là Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp thì các bên có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính.
Hai là Tòa án:
Hình thức giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân được áp dụng đối với các trường hợp:
- Thứ nhất, đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất;
- Thứ hai, tranh chấp về tài sản gắn liền với đất (nhà ở, công trình xây dựng…);
- Thứ ba, đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 và không lựa chọn cơ quan giải quyết là UBND các cấp.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài của Tòa án
Thứ nhất, thẩm quyền chung của Tòa án Việt Nam:
Căn cứ Điều 469 BLTTDS 2015, các vụ việc tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền giải quyết chung của Tòa án Việt Nam gồm:
- Bị đơn là cá nhân cư trú, làm ăn, sinh sống lâu dài tại Việt Nam;
- Bị đơn là cơ quan, tổ chức có trụ sở tại Việt Nam hoặc bị đơn là cơ quan, tổ chức có chi nhánh, văn phòng đại diện tại Việt Nam đối với các vụ việc liên quan đến hoạt động của chi nhánh, văn phòng đại diện của cơ quan, tổ chức đó tại Việt Nam;
- Bị đơn có tài sản trên lãnh thổ Việt Nam;
- Vụ việc về quan hệ dân sự mà việc xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó xảy ra ở Việt Nam, đối tượng của quan hệ đó là tài sản trên lãnh thổ Việt Nam hoặc công việc được thực hiện trên lãnh thổ Việt Nam;
- Vụ việc về quan hệ dân sự mà việc xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó xảy ra ở ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng có liên quan đến quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam hoặc có trụ sở, nơi cư trú tại Việt Nam.
Thứ hai, thẩm quyền riêng biệt của Tòa án Việt Nam:
Căn cứ Điều 470 BLTTDS 2015, các vụ việc tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền giải quyết riêng biệt của Tòa án Việt Nam gồm:
- Vụ án dân sự đó có liên quan đến quyền đối với tài sản là bất động sản có trên lãnh thổ Việt Nam;
- Vụ án dân sự khác mà các bên được lựa chọn Tòa án Việt Nam để giải quyết theo pháp luật Việt Nam hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và các bên đồng ý lựa chọn Tòa án Việt Nam.
Như vậy, sau khi xác định Tòa án Việt Nam có thẩm quyền giải quyết, căn cứ khoản 3 Điều 35, khoản 1 Điều 39 BLTTDS 2015 thì Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi có bất động sản trong trường hợp chọn nơi giải quyết là Tòa án.
Giải quyết tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài của Tòa án
>>> Xem thêm: Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án
Thời gian giải quyết tranh chấp đất có yếu tố nước ngoài là bao lâu?
Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án tranh chấp đất có yếu tố nước ngoài tại Tòa án, căn cứ theo khoản 1 Điều 203 BLTTDS 2015: Thời hạn chuẩn bị xét xử là 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án. Nếu nhận thấy đây là vụ án có tính chất phức tạp thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử nhưng không quá 02 tháng.
Thời hạn đưa vụ án tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài ra xét xử, căn cứ theo khoản 4 Điều 203 BLTTDS 2015, trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án mở phiên tòa xét xử sơ thẩm. Trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này có thể được kéo dài không quá 02 tháng.
>>>Xem thêm: Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự có yếu tố nước ngoài
Luật sư hướng dẫn khởi kiện tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài
- Tiếp nhận, nghiên cứu và đánh giá giá trị pháp lý của tài liệu, chứng cứ từ đó đề xuất hướng giải quyết đảm bảo quyền và lợi ích cho khách hàng trong vụ việc liên quan đến tranh chấp đất;
- Soạn thảo văn bản, tài liệu cần thiết theo yêu cầu của khách hàng, các văn bản trình bày ý kiến dưới góc độ luật pháp bảo vệ quyền lợi khách hàng trong vụ án tranh chấp đất đai;
- Soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản khác trong quá trình tố tụng giải quyết vụ án tranh chấp đất đai: Bản tự khai, đơn yêu cầu thu thập tài liệu chứng cứ, đơn đề nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời,…;
- Nhận ủy quyền, thay mặt khách hàng tham gia giải quyết tranh chấp đất đai với các bên liên quan;
- Thu thập tài liệu, chứng cứ cần thiết cho quá trình giải quyết tranh chấp đất đai;
- Tham gia tranh luận tại phiên tòa ở tất cả các cấp xét xử để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khách hàng trong vụ án tranh chấp đất đai.
Luật sư hướng dẫn khởi kiện tranh chấp đất đai
>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp thừa kế có yếu tố nước ngoài
Trong xu thế hội nhập, các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài tại Tòa án tăng lên, trong đó tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài luôn là một trong những tranh chấp xảy ra phổ biến. Việc xác định thẩm quyền giải quyết cũng như trình tự, thủ tục liên quan đến tranh chấp là rất cần thiết cho các đương sự. Nếu quý bạn đọc cần hỗ trợ thêm thông tin về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có yếu tố nước ngoài hoặc sử dụng dịch vụ pháp lý xin vui lòng liên hệ Văn phòng Luật L24H qua Hotline 1900633716 để được luật sư đất đai tư vấn và giải đáp.
1900.633.716