Quy định về lấy lời khai của người bị hại được quy định trong bộ luật Tố tụng Hình sự. Lời khai của bị hại là nguồn chứng cứ có giá trị trong việc giải quyết vụ án hình sự. Do đó, việc lấy lời khai của người bị hại cần được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Bài viết này, Văn phòng Luật L24H sẽ cung cấp thông tin về quy định lấy lời khai của người bị hại theo đúng pháp luật hình sự.
Lời khai của bị hại
Lấy lời khai của người bị hại theo quy định của pháp luật
Lời khai của người bị hại là lời trình bày của người bị hại về những gì họ biết liên quan đến vụ án hình sự mà họ là bị hại. Lời khai của người bị hại là một loại chứng cứ quan trọng trong vụ án hình sự, có thể giúp cơ quan điều tra, truy tố, xét xử xác định được tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, cũng như xác định được trách nhiệm hình sự của người phạm tội.
Hình thức lấy lời khai của người bị hại
Hiện nay, Bộ Luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định hình thức lấy lời khai của người bị hại là lấy lời khai trực tiếp, được tiến hành bằng cách Điều tra viên, Cán bộ điều tra trực tiếp gặp và hỏi người bị hại. Hình thức này có những lợi ích sau:
- Đảm bảo tính khách quan, trung thực của lời khai: Khi lấy lời khai trực tiếp, Điều tra viên, Cán bộ điều tra có thể trực tiếp quan sát thái độ, biểu hiện của người bị hại, từ đó có thể đánh giá tính khách quan, trung thực của lời khai;
- Giúp Điều tra viên, Cán bộ điều tra nắm bắt được đầy đủ, toàn diện thông tin liên quan đến vụ án: Khi lấy lời khai trực tiếp, Điều tra viên, Cán bộ điều tra có thể đặt câu hỏi trực tiếp để người bị hại trả lời, từ đó có thể nắm bắt được đầy đủ, toàn diện thông tin liên quan đến vụ án;
- Tạo điều kiện cho người bị hại trình bày đầy đủ, rõ ràng về những tình tiết của vụ án: Khi lấy lời khai trực tiếp, người bị hại có thể thoải mái trình bày về những tình tiết của vụ án mà không bị ảnh hưởng bởi yếu tố bên ngoài.
Ngoài ra, lấy lời khai trực tiếp còn giúp Điều tra viên, Cán bộ điều tra có thể quan sát trực tiếp những dấu vết, biểu hiện trên cơ thể của người bị hại để phục vụ cho việc điều tra vụ án.
Giấy triệu tập lấy lời khai
Căn cứ tại Điều 185 Bộ luật Tố tụng Hình Sự 2015 thì trước khi lấy lời khai của bị hại cần giao giấy triệu tập cho bị hại, cụ thể việc giao giấy triệu tập được thực hiện như sau:
- Giấy triệu tập bị hại được giao cho bị hại hoặc người đại diện của họ;
- Đối với bị hại dưới 18 tuổi, giấy triệu tập được giao cho cha, mẹ hoặc người đại diện khác của họ;
- Giấy triệu tập được giao trực tiếp hoặc thông qua chính quyền địa phương nơi bị hại cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi bị hại làm việc, học tập;
- Việc giao giấy triệu tập phải được ký nhận. Chính quyền địa phương hoặc cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tạo điều kiện cho bị hại thực hiện nghĩa vụ;
- Việc giao giấy triệu tập theo ủy thác tư pháp của nước ngoài được thực hiện theo quy định tại khoản này và Luật tương trợ tư pháp.
Có được ghi âm, ghi hình khi lấy lời khai
Lấy lời khai theo quy định pháp luật
Trong quá trình lấy lời khai của bị hại thì có thể thực hiện ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo quy định tại Điều 188 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015:
Việc triệu tập, lấy lời khai của bị hại, đương sự được thực hiện theo quy định tại các điều 185, 186 và 187 của Bộ luật này.
Việc lấy lời khai của bị hại, đương sự có thể ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.
Trình tự, thủ tục lấy lời khai theo quy định
Theo quy định tại Điều 188 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 thì việc lấy lời khai của bị hại được thực hiện tương tự như với việc lấy lời khai của người làm chứng.
Do đó, dẫn chiếu đến Điều 186 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, khi lấy lời khai của bị hại cũng cần tuân thủ theo một số quy định sau đây:
Bước 1: Triệu tập người bị hại
Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải ra quyết định triệu tập người bị hại đến làm việc tại trụ sở cơ quan điều tra hoặc nơi cư trú, nơi làm việc, học tập của người bị hại. Quyết định triệu tập phải được gửi cho người bị hại và cơ quan, tổ chức nơi người bị hại làm việc, học tập ít nhất 03 ngày trước khi lấy lời khai.
Đối với bị hại dưới 18 tuổi, cha, mẹ hoặc người đại diện của họ có mặt khi lấy lời khai.
Bước 2: Giải thích quyền và nghĩa vụ của người bị hại
Trước khi lấy lời khai, Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải giải thích cho người bị hại biết quyền và nghĩa vụ của họ, bao gồm:
- Quyền được biết về hành vi phạm tội;
- Quyền được trình bày ý kiến, quan điểm của mình về những tình tiết của vụ án;
- Quyền được yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình;
- Quyền được thông báo về kết quả giải quyết vụ án;
- Quyền được bảo vệ bí mật cá nhân, bí mật gia đình.
Lưu ý: Trước khi hỏi về nội dung vụ án, Điều tra viên phải hỏi về mối quan hệ giữa người làm chứng với bị can, bị hại và những tình tiết khác về nhân thân của người làm chứng. Điều tra viên yêu cầu người bị hại trình bày hoặc tự viết một cách trung thực và tự nguyện những gì họ biết về vụ án, sau đó mới đặt câu hỏi.
Bước 3: Lấy lời khai
Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải hỏi người bị hại những câu hỏi cần thiết để làm rõ các tình tiết liên quan đến vụ án. Lời khai của người bị hại phải được ghi thành biên bản.
Trong quá trình lấy lời khai, Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải bảo đảm cho người bị hại được trình bày ý kiến, quan điểm của mình một cách tự do, không bị áp lực, đe dọa.
Bước 4: Xem xét, đối chiếu lời khai
Sau khi lấy lời khai, Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải xem xét, đối chiếu lời khai của người bị hại với các tài liệu, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án để đánh giá tính trung thực, khách quan của lời khai.
Bước 5: Kết thúc việc lấy lời khai
Kết thúc việc lấy lời khai, Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải hỏi người bị hại có yêu cầu gì không. Nếu có yêu cầu, Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải ghi vào biên bản và giải quyết theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra có thể yêu cầu người bị hại thực hiện các biện pháp bảo vệ khác theo quy định của pháp luật.
>>> Xem thêm về: Quy trình điều tra, thủ tục xét xử vụ án hình sự
Bị hại có quyền gì trong vụ án hình sự?
Quyền của người bị hại trong vụ án hình sự
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 62 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì bị hại có các quyền cụ thể như sau:
- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;
- Đề nghị giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật;
- Được thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án;
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;
- Đề nghị hình phạt, mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường;
- Tham gia phiên tòa; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi bị cáo và người khác tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa;
- Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình;
- Tham gia các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này;
- Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình, người thân thích của mình khi bị đe dọa;
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án;
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
- Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
Tư vấn, bảo vệ quyền bị hại tại vụ án hình sự
Nhằm giúp người bị hại thực hiện được quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong quá trình tố tụng hình sự, Văn phòng Luật L24H luôn có đội ngũ luật sư giỏi với bề dày kinh nghiệm tư vấn và tham gia tranh tụng bảo vệ quyền bị hại tại vụ án hình sự. Sau đây là các hoạt động cụ thể của luật sư tư vấn và bảo vệ quyền bị hại trong vụ án hình sự:
- Tiếp nhận vụ việc
- Tư vấn pháp luật về trình tự, thủ tục cho bị hại trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử
- Hỗ trợ tìm kiếm, thu thập các chứng cứ chứng minh tổn thất của bị hại
- Hỗ trợ trong việc soạn thảo các văn bản liên quan
- Tham gia tranh tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại
Lời khai của bị hại có tầm quan trọng đặc biệt trong vụ án hình sự, bởi nó là nguồn chứng cứ quan trọng để cơ quan tiến hành tố tụng xác định hành vi phạm tội của người bị buộc tội, làm rõ diễn biến, bản chất của sự việc, những tình tiết quan trọng của vụ án. Nếu bạn cần tư vấn và tìm kiếm luật sư bảo vệ quyền và lợi ích bị hại trong vụ án hình sự, hãy liên hệ đến hotline 1900.633.716 để được nhận hỗ trợ từ luật sư tư vấn luật hình sự trực tuyến miễn phí. Xin cám ơn!
1900.633.716