Vai trò của UBND cấp xã trong hòa giải tranh chấp đất đai

Vai trò của UBND cấp xã trong hòa giải tranh chấp đất đai được quy định cụ thể trong Luật Đất đai 2013. UBND cấp xã có thẩm quyền tiến hành hòa giải các tranh chấp đất đai tại địa phương. Trình tự thủ tục hòa giải bắt đầu từ việc tiếp nhận đơn yêu cầu, tổ chức buổi hòa giải đến lập biên bản kết quả. Bài viết sau đây sẽ phân tích chi tiết vai trò của UBND cấp xã trong quá trình hòa giải tranh chấp đất đai.

Vai trò của UBND cấp xã trong hòa giải tranh chấp đất đai

Khi nào bắt buộc phải tiến hành hòa giải tranh chấp đất đai

Khoản 1 Điều 202 Luật đất đai 2013 có quy định: Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hoà giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hoà giải ở cơ sở.

Theo đó, việc hòa giải là do các bên tự nguyện, Nhà nước không quy định bắt buộc phải thực hiện hoà giải.

Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định về các trường hợp chưa có đủ điều kiện khởi kiện như sau:

• Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện.
• Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.

Như vậy, chỉ trong trường hợp tranh chấp “ai là người có quyền sử dụng đất” thì bắt buộc phải thực hiện hoà giải tại UBND xã, phường nơi xảy ra tranh chấp. Những tranh chấp khác liên quan đất đai thì không bắt buộc phải hòa giải trước khi tiến hành khởi kiện.

>>> Xem thêm: Tranh chấp đất đai có buộc phải hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn?

Trách nhiệm của UBND cấp xã trong hòa giải tranh chấp đất đai

UBND cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương. Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai. Vai trò này được cụ thể tại khoản 1 Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP. Theo đó, trách nhiệm chính của UBND cấp xã bao gồm:

• Tiếp nhận đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp từ các bên;
• Xác minh, thu thập tài liệu và chứng cứ liên quan đến tranh chấp;
• Tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã được thực hiện theo quy định của Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP

Tiếp nhận đơn đề nghị giải quyết tranh chấp

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã bắt đầu từ việc tiếp nhận đơn đề nghị.

Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013 và Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, khi phát sinh tranh chấp, các bên có thể nộp đơn đề nghị giải quyết tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp. UBND cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận đơn và vào sổ theo dõi.

Trong thời hạn không quá 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn, UBND cấp xã phải thông báo cho người nộp đơn biết về việc thụ lý hoặc từ chối thụ lý giải quyết tranh chấp. Trường hợp từ chối, phải nêu rõ lý do. Sau khi thụ lý đơn, UBND cấp xã phải thông báo cho các bên tranh chấp biết để chuẩn bị hồ sơ, tài liệu liên quan. Họ cũng cần thông báo thời gian, địa điểm tổ chức hòa giải cho các bên.

>>> Xem thêm: Thời hạn hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND xã là bao lâu?

Chuẩn bị hồ sơ và thu thập chứng cứ

Sau khi tiếp nhận đơn, UBND cấp xã tiến hành chuẩn bị hồ sơ và thu thập chứng cứ liên quan đến tranh chấp.

Theo điểm a khoản 1 Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, UBND cấp xã có trách nhiệm thẩm tra tài liệu mà các bên tranh chấp cung cấp. Các tài liệu này có thể bao gồm giấy tờ về quyền sử dụng đất, hợp đồng giao dịch liên quan đến đất đai, và các chứng cứ khác.

UBND cấp xã cũng có thể tiến hành xác minh thực địa, đo đạc thửa đất tranh chấp nếu cần thiết. Họ có quyền yêu cầu các cơ quan chuyên môn cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến tranh chấp.

Trong quá trình này, UBND cấp xã cần đảm bảo tính khách quan, toàn diện trong việc thu thập chứng cứ. Các tài liệu, chứng cứ thu thập được phải được lưu giữ trong hồ sơ tranh chấp. UBND cấp xã cần lập danh mục các tài liệu, chứng cứ này để phục vụ cho việc hòa giải và giải quyết tranh chấp.

Tổ chức phiên họp hòa giải

UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức phiên họp hòa giải tranh chấp đất đai.

Theo điểm b khoản 1 Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 148/2020/NĐ-CP, thành phần Hội đồng hòa giải bao gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân là Chủ tịch Hội đồng; đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn; tổ trưởng tổ dân phố đối với khu vực đô thị; trưởng thôn, ấp đối với khu vực nông thôn; người có uy tín trong dòng họ, ở nơi sinh sống, nơi làm việc; người có trình độ pháp lý, có kiến thức xã hội; già làng, chức sắc tôn giáo, người biết rõ vụ, việc; đại diện của một số hộ dân sinh sống lâu đời tại xã, phường, thị trấn biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất đó; cán bộ địa chính, cán bộ tư pháp xã, phường, thị trấn. Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Trong phiên họp, chủ trì cuộc họp cần nêu rõ nội dung tranh chấp và các quy định pháp luật liên quan. Các bên tranh chấp được trình bày ý kiến, đưa ra chứng cứ và đề xuất phương án giải quyết. Đại diện các tổ chức, cá nhân tham gia hòa giải có thể đưa ra ý kiến, đề xuất hướng giải quyết. UBND cấp xã cần tạo điều kiện thuận lợi để các bên đối thoại, thương lượng trên tinh thần thiện chí. Họ có thể đề xuất phương án giải quyết trung gian để các bên xem xét. Mục tiêu của phiên họp hòa giải là đạt được sự đồng thuận giữa các bên tranh chấp.

Lập biên bản hoà giải

Kết quả của phiên họp hòa giải phải được lập thành biên bản.

Theo khoản 2 Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, biên bản hòa giải phải có đầy đủ các nội dung:

• Thời gian, địa điểm tổ chức hòa giải;
• Thành phần tham gia;
• Nội dung tranh chấp;
• Ý kiến của các bên và của những người tham gia hòa giải;
• Kết quả hòa giải.

Nếu hòa giải thành, biên bản phải ghi rõ các bên tranh chấp đã thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết toàn bộ hoặc một phần tranh chấp và nội dung thỏa thuận đó. Các bên tranh chấp phải ký vào biên bản. Biên bản hòa giải phải có chữ ký của chủ trì cuộc họp, người ghi biên bản và các bên tranh chấp. UBND cấp xã có trách nhiệm lưu giữ biên bản này trong hồ sơ giải quyết tranh chấp và gửi bản sao cho các bên tranh chấp.

Nếu hòa giải không thành, biên bản phải ghi rõ nội dung các bên không thỏa thuận được, lý do không thỏa thuận.

Trong vòng 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành thì Chủ tịch UBND xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để xem xét giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.

Biên bản hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã

Xử lý trong trường hợp hoà giải tranh chấp đất không thành

Trong trường hợp hòa giải tranh chấp đất đai không thành, UBND cấp xã có trách nhiệm hướng dẫn các bên tiếp tục giải quyết tranh chấp.

Theo Điều 203 Luật Đất đai 2013, nếu hòa giải không thành hoặc một trong các bên tranh chấp không thực hiện thỏa thuận đã đạt được trong quá trình hòa giải, các bên tranh chấp có quyền gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Cụ thể

• Trường hợp đương sự có Giấy chứng nhận hoặc các Giấy tờ chứng minh QSDĐ quy định tại Điều 100 Luật đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Toà án giải quyết;
• Trường hợp đương sự không có các giấy tờ trên thì đương sự lựa chọn 1 trong 2 hình thức giải quyết sau: Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền hoặc Khởi kiện tại Toà án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng.

>>> Xem thêm: Có được thay đổi ý kiến đã hòa giải thành tranh chấp đất đai cấp xã

Luật sư tư vấn hoà giải tranh chấp đất tại UBND cấp xã

Trong quá trình hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã, các bên có quyền nhờ luật sư tư vấn và hỗ trợ. Luật L24H xin được đưa đến cho Quý khách hàng dịch vụ Luật sư tư vấn hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã gồm các nội dung chính như sau:

• Tư vấn pháp luật nhằm giúp khách hàng hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình;
• Tư vấn các quy định pháp luật liên quan đến tranh chấp;
• Hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, tài liệu nhằm bảo vệ quyền lợi của khách hàng tại phiên hòa giải;
• Luật sư đại diện, bảo vệ quyền lợi của khách hàng tại phiên hòa giải;
• Trong trường hợp hòa giải không thành, luật sư có thể tư vấn cho các bên về các bước tiếp theo để giải quyết tranh chấp;
• Hỗ trợ khách hàng chuẩn bị đơn khởi kiện, thu thập chứng cứ và đại diện cho khách hàng trong quá trình giải quyết tranh chấp tại cơ quan có thẩm quyền hoặc tòa án.

UBND cấp xã đóng vai trò then chốt trong hòa giải tranh chấp đất đai, từ tiếp nhận đơn đến tổ chức phiên họp và lập biên bản kết quả. Trong trường hợp phức tạp, Quý khách hàng nên cân nhắc sử dụng dịch vụ hỗ trợ pháp lý từ luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai của chúng tôi. Văn Phòng Luật L24H sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ Quý khách hàng trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp đất đai. Hãy liên hệ ngay qua số Hotline: 1900.633.716 để được luật sư đất đai tư vấn hỗ trợ cụ thể để bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả.