Trường hợp con thay cha mẹ đã chết hưởng di sản thừa kế là một vấn đề đang được nhiều người quan tâm và chú ý đến. Hiện nay, nhiều người vì không am hiểu về luật chia đất đai, di sản về thừa kế nên đã bỏ qua phần quyền lợi mà mình đáng lẽ được hưởng thừa kế. Như vậy, khi nào thì con được thay cha mẹ hưởng di sản thừa kế? Pháp luật quy định như thế nào về thừa kế? Sau đây là những nội dung cơ bản mà Luật L24H cung cấp về vấn đề trên.
Trường hợp con tay cha mẹ hưởng di sản thừa kế
Quy định về thừa kế theo pháp luật
Thừa kế có di chúc
Căn cứ Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc quy định tại Khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Bên canh đó, quy định trên sẽ không áp dụng đối với người được hưởng di sản từ chối hoặc người không có quyền hưởng di sản quy định tại Khoản 2 Điều này.
Thừa kế không có di chúc
Căn cứ Điều 649 và 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế không có di chúc như sau:
Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định
Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:
- Không có di chúc;
- Di chúc không hợp pháp;
- Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
- Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:
- Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
- Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
- Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Như vậy, nếu rơi vào trường hợp hưởng thừa kế không có di chúc thì những người thừa kế theo pháp luật quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
>>> Xem thêm: Quyền thừa kế đất đai không có di chúc
Chia di sản thừa kế theo pháp luật hàng kế vị
Trường hợp nào con thay cha mẹ đã chết hưởng di sản thừa kế?
Có di chúc
Trường hợp cha mẹ là người được hưởng di sản thừa kế theo di chúc. Nhưng người đó đã mất, vậy phần di sản được hưởng sẽ được quy định như thế nào theo pháp luật. Căn cứ điểm c Khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng. Như vậy, theo quy định về thừa kế thế vị tại Điều 652 Bộ luật này như sau:
Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Do đó, theo các quy định trong trường hợp cha hoặc mẹ chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để lại di chúc. Mà cha hoặc mẹ là người được hưởng phần di sản mà di chúc để lại. Thì người con sẽ được hưởng phần di sản đó đáng lẽ cha hoặc mẹ được hưởng nếu còn sống theo diện thừa kế pháp luật.
Không có di chúc
Căn cứ theo Điều 652 và Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
- Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
- Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 của Bộ luật này.
Như vậy, trường hợp cha hoặc mẹ chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản, thì cả con ruột và con nuôi đều được hưởng phần di sản đáng lẽ cha hoặc mẹ được hưởng nếu còn sống.
Ngoài ra, theo Điều 654 Bộ luật này quy định:
Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 652 và Điều 653 của Bộ luật này.
Như vậy, đối với trường hợp con riêng thì cần phải có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con , mẹ con thì mới có thể hưởng thừa kế theo quy định tại Điều 652 và 653 Bộ luật Dân sự 2015.
>>> Xem thêm trường hợp về: Cháu nội có được hưởng thừa kế di sản nhà đất ông bà để lại không
Các trường hợp không được hưởng thừa kế
Căn cứ Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về các trường hợp không được hưởng di sản thừa kế như sau:
Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.
Thời điểm và địa điểm mở thừa kế
Căn cứ Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thời điểm và địa điểm mở thừa kế như sau:
- Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.
- Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản.
Luật sư tư vấn thừa kế thế vị
Luật sư tư vấn thừa kế
- Tư vấn, hướng dẫn về thủ tục khai nhận di sản đất đai thừa kế theo di chúc
- Tư vấn soạn thảo hồ sơ thủ tục khai nhận thừa kế đất đai không có di chúc
- Hướng dẫn cách lập di chúc hợp pháp
- Tham gia tranh tụng đòi quyền lợi cho người được hưởng thừa kế
- Tư vấn tranh chấp tài sản thừa kế không có di chúc
- Tư vấn quy trình thủ tục giải quyết tranh chấp di sản thừa kế
- Các vấn đề khác có liên quan
>>> Trường hợp thừa kế có yếu tố nước ngoài, tham khảo thêm về: Quy định về thừa kế có yếu tố nước ngoài
Như vậy, pháp luật hiện nay cũng đã quy định cụ thể về những người được hưởng thừa kế trong từng trường hợp, do đó để bảo vệ quyền lợi, lợi ích của mình thì quý bạn đọc cũng cần tim tìm hiểu kỹ về vấn đề này. Trên đây là một số nội dung cơ bản mà bài viết cung cấp về thừa kế theo quy định của pháp luật, các trường hợp về thừa kế thế vị. Nếu Quý khách hàng có khó khăn hoặc thắc mắc gì về vấn đề trên cần luật sư thừa kế tư vấn, hãy vui lòng liên hệ đến hotline 1900.633.716 hoặc để được các luật sư tư vấn trực tuyến miễn phí.
1900.633.716