Tội thao túng thị trường chứng khoán bị xử lý như thế nào?

“Tội thao túng thị trường chứng khoán” là hành vi giả tạo nhằm thao túng gây ảnh hưởng xấu thị trường chứng khoán, xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế trong lĩnh vực chứng khoán. Hành vi thao túng thị trường chứng khoán ngày càng trở nên phức tạp và tinh vi hơn. Vì vậy, hãy cùng Luật L24H tìm hiểu thế nào là hành vi thao túng thị trường chứng khoán, quy định về việc xử phạt hành vi thao túng thị trường chứng khoán và mức án đối với loại tội phạm này.

hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Thế nào là thao túng thị trường chứng khoán?

Thao túng thị trường chứng khoán là việc thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán được quy định tại khoản 3 Điều 12 Luật Chứng khoán 2019.

Một số hành vi thao túng thị trường chứng khoán như:

• Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
• Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
• Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
• Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, ã bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
• Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
• Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

(Căn cứ pháp lý: khoản 2 Điều 3 Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán ).

Hậu quả của việc thao túng thị trường chứng khoán?

Thao túng thị trường chứng khoán để lại hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với nhà đầu tư, công ty phát hành chứng khoán mà gây mất cân bằng thị trường chứng khoán cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế. Cụ thể:

• Do tin vào thông tin sai lệch, nhà đầu tư mua vào số lượng lớn cổ phiếu sau đó giá cổ phiếu sụt giảm, nhà đầu tư thua lỗ hoặc mất trắng.
• Thao túng thị trường chứng khoán làm cho các doanh nghiệp không thể phân tích và xác định chính xác khoản đầu tư tốt nhất nên đã bỏ lỡ hoặc trì hoãn các hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó, làm giảm số lượng việc làm, tăng số người thất nghiệp, làm chậm sự phát triển kinh tế.
• Thao túng thị trường chứng khoán còn có thể liên quan đến các hoạt động phạm tội khác như gian lận và rửa tiền.

Cấu thành tội thao túng thị trường chứng khoán

Khách thể

Tội thao túng thị trường chứng khoán xâm phạm trật tự quản lý kinh tế trong lĩnh vực chứng khoán.

Mặt khách quan

Thực hiện một trong các hành vi sau đây thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng:

• Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng với nhau liên tục mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo;
• Thông đồng với người khác đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung cầu giả tạo;
• Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường;
• Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán;
• Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó;
• Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

Chủ thể

Chủ thể của tội thao túng thị trường chứng khoán là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự.

(Căn cứ pháp lý: Điều 8, Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017).

Mặt chủ quan

Tội thao túng thị trường chứng khoán được thực hiện với lỗi cố ý.

Tội thao túng thị trường chứng khoán bị phạt bao nhiêu năm tù?

Người nào có đủ 04 yếu tố cấu thành tội thao túng thị trường chứng khoán nêu trên bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm khi phạm tội thuộc một trong các trường hợp:

• Có tổ chức;
• Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
• Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên;
• Tái phạm nguy hiểm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Hình phạt đối với pháp nhân thương mại phạm tội thao túng thị trường chứng khoán như sau:

• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 211 BLHS, thì bị phạt tiền từ 2.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;
• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 211 BLHS, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng;
• Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của BLHS, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
• Hình phạt bổ sung: pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

(Căn cứ pháp lý: Điều 211 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017).

Cấu thành tội thao túng thị trường chứng khoán

Xử phạt hành chính hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Căn cứ Khoản 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung bởi khoản 30 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP quy định như sau:

• Phạt tiền 10 lần khoản thu trái pháp luật nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Trường hợp không có khoản thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo khoản thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này để xử phạt.
• Hình thức xử phạt bổ sung:

(i) Đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán trong thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP;

(ii) Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán trong thời hạn từ 18 tháng đến 24 tháng đối với người hành nghề chứng khoán có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP.

• Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại khoản thu trái pháp luật có được do thực hiện hành vi vi phạm nêu trên.

Như vậy, đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị xử phạt hành chính.

(Căn cứ pháp lý: Điều 5, Điều 36 Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán sửa đổi, bổ sung bởi nghị định 128/2021/NĐ-CP).

Xử phạt hành chính hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Luật sư tư vấn bào chữa tội thao túng thị trường chứng khoán

• Tư vấn, hỗ trợ về xác định tội danh, cấu thành tội phạm và phân tích hành vi phạm tội liên quan đến tội thao túng thị trường chứng khoán;
• Tư vấn các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự;
• Luật sư bào chữa tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ, tham gia vào quá trình thu thập các tài liệu, chứng cứ;
• Luật sư với tham gia vào các giai đoạn tố tụng như khởi tổ, điều tra, truy tố, tham gia tranh tụng tại phiên tòa, bào chữa cho thân chủ trong vụ án hình sự.

Bài viết trên thể hiện cơ bản cái nhìn tổng quan về tội thao túng thị trường chứng khoán và các hình thức xử phạt đối với loại tội phạm này. Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline 1900.633.716. Các luật sư chuyên tư vấn luật hình sự của Luật L24H sẵn sàng hỗ trợ 24/24. Xin cảm ơn.