Điều kiện khởi kiện vụ án hành chính theo quy định mới nhất là vấn đề thiết yếu với cá nhân, tổ chức khi quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm bởi quyết định hoặc hành vi hành chính. Hiểu rõ các điều kiện khởi kiện giúp đương sự đưa vụ việc ra tòa án hành chính kịp thời và đúng pháp luật. Bài viết phân tích các điều kiện mới nhất để khởi kiện vụ án hành chính, giúp bạn bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả.
Điều kiện khởi kiện vụ án hành chính
Quyền khởi kiện vụ án hành chính
Công dân, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính. Quyền này được quy định tại khoản 1 Điều 30 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2013 và Điều 5 Luật Tố tụng hành chính 2015 (LTTHC 2015). Việc thực hiện quyền khởi kiện phải tuân thủ các điều kiện và thủ tục luật định.
Quyền khởi kiện vụ án hành chính là quyền cơ bản của công dân và tổ chức. Đây là cơ chế pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp trước các quyết định, hành vi hành chính trái pháp luật. Thông qua việc khởi kiện, công dân và tổ chức có thể yêu cầu Tòa án xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc.
Điều kiện để khởi kiện vụ án hành chính
Về đối tượng khởi kiện
Đối tượng khởi kiện vụ án hành chính được quy định cụ thể tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 Điều 3 và khoản 1 Điều 30 LTTHC 2015. Các đối tượng có thể bị khởi kiện bao gồm:
- Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành;
- Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật;
- Quyết định kỷ luật buộc thôi việc là quyết định bằng văn bản của người đứng đầu cơ quan, tổ chức về việc buộc cán bộ, công chức, viên chức phải thôi việc do vi phạm kỷ luật;
- Quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh.;
- Danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội;
- Danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân;
- Danh sách cử tri trưng cầu ý dân.
Việc xác định đúng đối tượng khởi kiện là điều kiện quan trọng để Tòa án thụ lý và giải quyết vụ án hành chính. Người khởi kiện cần nêu rõ đối tượng khởi kiện trong đơn khởi kiện và cung cấp các tài liệu, chứng cứ liên quan đến đối tượng khởi kiện.
Theo quy định pháp luật thì cả quyết định hành chính và hành vi hành chính đều có thể bị khởi kiện. Tuy nhiên tồn tại một vài trường hợp không thể khởi kiện sau:
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo quy định của pháp luật;
- Quyết định, hành vi của Tòa án trong việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng;
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức.
Về chủ thể khởi kiện
Chủ thể có quyền khởi kiện vụ án hành chính bao gồm cá nhân, cơ quan, tổ chức theo khoản 8 Điều 3 LTTHC 2015. Cá nhân có quyền khởi kiện khi quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính. Cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện khi quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm hoặc có tranh chấp phát sinh từ hợp đồng hành chính. Người đại diện hợp pháp có thể thực hiện việc khởi kiện thay cho cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Đương sự cần phải có năng lực pháp luật tố tụng hành chính và năng lực hành vi tố tụng hành chính theo quy định tại Điều 54 LTTHC 2015. Cơ quan, tổ chức phải có tư cách pháp nhân theo quy định tại Điều 74 Bộ luật dân sự 2015 hoặc được pháp luật cho phép khởi kiện và thực hiện quyền, nghĩa vụ trong tố tụng hành chính thông qua người đại diện theo pháp luật theo khoản 5 Điều 54 LTTHC 2015.
Việc xác định đúng chủ thể khởi kiện là điều kiện quan trọng để Tòa án thụ lý vụ án. Người khởi kiện cần chứng minh tư cách pháp lý và quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm khi thực hiện việc khởi kiện.
Thẩm quyền giải quyết của Tòa án
Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết vụ án hành chính theo quy định tại Điều 5 LTTHC 2015. Thẩm quyền được phân định theo cấp Tòa án và theo lãnh thổ. Tòa án nhân dân cấp huyện, Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết vụ án hành chính theo quy định.
Căn cứ theo Điều 31 LTTHC 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết các vụ án hành chính liên quan đến quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện trở xuống. Theo quy định tại Điều 32 LTTHC 2015, Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết các vụ án hành chính liên quan đến quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước cấp tỉnh và cấp trung ương.
Ngoài ra, thẩm quyền giải quyết còn được xác định theo lãnh thổ. Tòa án nơi cơ quan, tổ chức có trụ sở hoặc nơi cá nhân cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết vụ án. Việc xác định đúng thẩm quyền giải quyết của Tòa án là điều kiện quan trọng để khởi kiện. Người khởi kiện cần lưu ý quy định về thẩm quyền khi nộp đơn khởi kiện.
Tòa án giải quyết khởi kiện vụ án hành chính
Thời hiệu khởi kiện
Thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính được quy định cụ thể tại Điều 116 LTTHC 2015. Thời hiệu chung là 01 năm, kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. Đối với quyết định giải quyết khiếu nại, thời hiệu là 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại.
Thời hiệu khởi kiện đối với quyết định kỷ luật buộc thôi việc là 1 năm, kể từ ngày người bị xử lý kỷ luật nhận được quyết định. Đối với quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, thời hiệu là 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định. Ngoài ra, pháp luật còn quy định về việc khôi phục thời hiệu trong trường hợp có lý do chính đáng.
Thủ tục khởi kiện vụ án hành chính
Hồ sơ khởi kiện
Đơn khởi kiện phải có các nội dung chính theo quy định tại khoản 1 Điều 118 LTTHC 2015:
- Ngày, tháng, năm làm đơn;
- Tên Tòa án nhận đơn;
- Thông tin về người khởi kiện, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
- Nội dung, lý do khởi kiện và yêu cầu đề nghị Tòa án giải quyết;
- Chữ ký hoặc điểm chỉ của người khởi kiện. Trường hợp tổ chức khởi kiện thì người đại diện hợp pháp ký tên và đóng dấu.
Các tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện theo khoản 2 Điều 118 LTTHC 2015 bao gồm:
- Bản sao quyết định hành chính hoặc biên bản ghi nhận hành vi hành chính bị khởi kiện;
- Bản sao quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có);
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh yêu cầu khởi kiện là có căn cứ và hợp pháp.
Hồ sơ khởi kiện vụ án hành chính bao gồm đơn khởi kiện và các tài liệu, chứng cứ kèm theo. Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định để Tòa án xem xét thụ lý vụ án nhanh nhất có thể.
>>> Xem thêm: Mẫu đơn khởi kiện vụ án hành chính
Trình tự, thủ tục nộp và giải quyết
Trình tự, thủ tục nộp và giải quyết đơn khởi kiện vụ án hành chính được quy định cụ thể trong Luật Tố tụng hành chính.
Bước 1. Người khởi kiện nộp đơn trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện theo Điều 119 LTTHC 2015;
Bước 2. Khi nhận đơn khởi kiện, theo quy định tại Điều 121 LTTHC, Tòa án kiểm tra tính hợp lệ của đơn và hồ sơ kèm theo.
- Trường hợp đơn khởi kiện hợp lệ, Tòa án thụ lý vụ án và thông báo cho người khởi kiện.
- Nếu đơn khởi kiện chưa hợp lệ, Tòa án hướng dẫn người khởi kiện sửa đổi, bổ sung.
- Trường hợp không thuộc thẩm quyền giải quyết, Tòa án trả lại đơn và hướng dẫn người khởi kiện đến đúng cơ quan có thẩm quyền.
Bước 3. Tòa án tiến hành các bước tố tụng theo quy định:
- Thông báo nộp tiền tạm ứng án phí;
- Phân công Thẩm phán giải quyết vụ án;
- Tống đạt các văn bản tố tụng cho các đương sự.
Người khởi kiện cần theo dõi và thực hiện đúng các yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án.
Thời hạn giải quyết
Thời hạn giải quyết vụ án hành chính được quy định cụ thể tại Điều 130 LTTHC 2015. Thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm là 4 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án có tính chất phức tạp, đặc biệt phức tạp, Chánh án Tòa án có thể quyết định kéo dài thời hạn chuẩn bị xét xử nhưng không quá 2 tháng.
Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày kết thúc phiên tòa, Tòa án phải ra bản án theo quy định tại Điều 191 LTTHC 2015.
Luật sư tư vấn và khởi kiện vụ án hành chính
Sự tham gia của luật sư giúp bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện trong vụ án hành chính. Các luật sư tại Luật 24H sẽ hỗ trợ quý khách hàng bảo vệ tối đa quyền lợi và giải quyết vấn đề nhanh chóng nhất thông qua các dịch vụ sau:
- Tư vấn pháp luật về điều kiện khởi kiện vụ án hành chính;
- Phân tích tình huống cụ thể, đánh giá cơ sở pháp lý và khả năng thắng kiện;
- Hướng dẫn người khởi kiện thu thập chứng cứ, chuẩn bị hồ sơ khởi kiện đầy đủ, hợp lệ;
- Soạn thảo đơn khởi kiện đúng quy định, nêu rõ yêu cầu khởi kiện và căn cứ pháp lý;
- Trong quá trình tố tụng, luật sư đại diện hoặc bảo vệ quyền lợi cho người khởi kiện:
- Tham gia các phiên họp, phiên tòa, trình bày quan điểm bảo vệ;
- Nghiên cứu hồ sơ vụ án, đề xuất thu thập chứng cứ bổ sung;
- Tư vấn về các vấn đề pháp lý phát sinh, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện được bảo vệ tốt nhất;
- Bên cạnh đó, luật sư còn hỗ trợ thương lượng, hòa giải trong quá trình giải quyết vụ án:
- Tư vấn về khả năng giải quyết tranh chấp bằng thỏa thuận, tiết kiệm thời gian và chi phí tố tụng.
- Trường hợp cần thiết, luật sư giúp soạn thảo các văn bản tố tụng như đơn khiếu nại, kháng cáo bản án sơ thẩm.
Tham khảo thêm: Dịch vụ luật sư tham gia tố tụng trong vụ án hành chính
Luật sư tư vấn khởi kiện hành chính
Điều kiện khởi kiện vụ án hành chính theo quy định mới nhất có thể thay đổi theo từng trường hợp cụ thể. Để đảm bảo quyền lợi chính đáng và xây dựng hồ sơ khởi kiện vững chắc, sự tư vấn của luật sư là rất cần thiết. Đội ngũ luật sư chuyên tham gia tố tụng và tư vấn luật hành chính của chúng tôi am hiểu chuyên sâu về tố tụng hành chính, sẵn sàng hỗ trợ bạn đánh giá vụ việc và xây dựng chiến lược pháp lý hiệu quả. Hãy liên hệ với Luật 24H qua đường dây nóng 1900633716 để được tư vấn kịp thời.
Một số bài viết liên quan có thể bạn đọc quan tâm:
1900.633.716