Khi chủ doanh nghiệp tư nhân chết không để lại di chúc, việc xác định người thừa kế doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều khó khăn do đặc điểm của loại hình doanh nghiệp này. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề này.
Chủ doanh nghiệp tư nhân chết ai là người thừa kế doanh nghiệp
Đặc điểm của Doanh nghiệp tư nhân
Căn cứ Điều 188 Luật Doanh Nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân có các đặc điểm như sau:
- Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp tư nhân không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
- Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. Chủ doanh nghiệp tư nhân không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên hợp danh của công ty hợp danh.
- Doanh nghiệp tư nhân không được quyền góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
Bởi những đặc điểm kể trên, doanh nghiệp tư nhân sẽ tồn tại những ưu, nhược điểm so với các loại hình doanh nghiệp khác theo Luật Doanh nghiệp 2020.
Doanh nghiệp tư nhân sẽ thế nào khi chủ doanh nghiệp chết?
Theo khoản 1 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Vì các tính chất đặc biệt trên, nên khi chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì doanh nghiệp tư nhân sẽ không còn chủ doanh nghiệp để đại diện pháp lý và điều hành công ty. Qua đó, căn cứ khoản 2, 3 4 Điều 193 Luật Doanh nghiệp 2020, tùy thuộc vào từng các trường hợp nhau, số phận của doanh nghiệp tư nhân trên cũng sẽ khác nhau. Cụ thể như sau:
Trường hợp xác định được một người thừa kế
Căn cứ khoản 2 Điều 193 Luật Doanh nghiệp 2020, trong trường hợp di sản thừa kế là doanh nghiệp tư nhân chỉ có duy nhất một người thừa kế hoặc những người thừa kế thoả thuận và cử một người đứng ra nhận thừa kế thì người thừa kế đó trở thành chủ doanh nghiệp tư nhân trên.
Như vậy, trong trường hợp di sản thừa kế là doanh nghiệp tư nhân mà chỉ có một người hưởng di sản thì người đó sẽ là chủ doanh nghiệp. Tuy nhiên để hoàn tất các thủ tục pháp lý có liên quan, người thừa kế này phải thực hiện thủ tục thông báo thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân.
Trường hợp có nhiều người thừa kế
Trong trường hợp có nhiều thừa kế và họ không thống nhất được ai sẽ là chủ doanh nghiệp tư nhân thì di sản thừa kế trên có nhiều chủ sở hữu. Căn cứ Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp trên không còn thỏa mãn các điều kiện, đặc điểm của doanh nghiệp tư nhân. Qua đó, căn cứ khoản 2 Điều 193 Luật Doanh nghiệp 2020, các đồng sở hữu doanh nghiệp sẽ phải tiến hành đăng ký chuyển đổi thành công ty hoặc giải thể doanh nghiệp tư nhân đó.
Như vậy, trong trường hợp những người thừa kế không thỏa thuận được người thừa kế đứng ra làm chủ doanh nghiệp tư nhân thì doanh nghiệp tư nhân sẽ bị thay đổi sang loại hình doanh nghiệp khác hoặc giải thể doanh nghiệp.
Trường hợp không có người thừa kế
Căn cứ khoản 4 Điều 193 Luật Doanh nghiệp 2020, trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân chết mà không có người thừa kế, người thừa kế từ chối nhận thừa kế hoặc bị truất quyền thừa kế thì tài sản của chủ doanh nghiệp tư nhân được xử lý theo quy định của pháp luật về dân sự.
Căn cứ Điều 622 Bộ Luật Dân sự 2015, trường hợp không có người thừa kế theo di chúc, theo pháp luật hoặc có nhưng không được quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản thì tài sản còn lại sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài sản mà không có người nhận thừa kế thuộc về Nhà nước.
Như vậy, nếu chủ doanh nghiệp tư nhân chết mà không có người thừa kế thì tài sản của doanh nghiệp tư nhân sẽ thuộc về nhà nước.
Thủ tục chuyển đổi chủ doanh nghiệp tư nhân
Như đã trình bày ở trên, trong trường hợp di sản thừa kế là doanh nghiệp tư nhân chỉ có 01 người hưởng di sản, thì người thừa kế doanh nghiệp đó phải tiến hành thủ tục thông báo chuyển đổi chủ doanh nghiệp tư nhân.
Trình tự, thủ tục thông báo chuyển đổi chủ doanh nghiệp tư nhân được thực hiện cụ thể như sau:
Thẩm quyền giải quyết
Căn cứ khoản 1 Điều 54 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, trường hợp chủ doanh nghiệp chết người thừa kế phải nộp hồ sơ đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân đến Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
Như vậy, thẩm quyền giải quyết hồ sơ đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân thuộc về Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.
Thủ tục chuyển đổi chủ doanh nghiệp tư nhân.
Hồ sơ cần chuẩn bị
Căn cứ Điều 54 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, người thừa kế doanh nghiệp tư nhân phải chuẩn bị các hồ sơ như sau:
- Thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp theo mẫu Phụ lục II-3 ban hành kèm theo Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT.
>>>Tải xuống: Mẫu thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp
- Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với người thừa kế như CCCD/CMND/Hộ chiếu.
- Văn bản xác nhận quyền thừa kế hợp pháp của người thừa kế: giấy khai sinh, sổ hộ khẩu… trong trường hợp thừa kế theo pháp luật; Di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc.
- Giấy chứng tử chủ doanh nghiệp tư nhân.
- Bản gốc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp.
Trình tự thủ tục
Căn cứ Điều 54 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, trình tự, thủ tục thông báo thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân được thực hiện như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân
- Bước 2: Nộp cho phòng đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Nộp trực tiếp tại phòng đăng ký kinh doanh hoặc nộp qua bưu điện.
- Bước 3: Trong thời hạn 03 ngày làm việc Phòng đăng ký kinh doanh xem xét tính hợp lệ của hồ sơ và trao Giấy xác nhận cho doanh nghiệp. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ thì Phòng đăng ký kinh doanh sẽ gửi thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ.
- Bước 4: Doanh nghiệp theo ngày hẹn trong biên nhận để nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp tư nhân mới.
Như vậy, nếu theo luật thì thời hạn giải quyết hồ sơ đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân là 03 ngày kể từ ngày nộp hồ sơ. Tuy nhiên,trên thực tế thì có thể sẽ bị kéo dài hơn do bị sửa đổi hoặc bổ sung nội dung theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.
>>> Tham khảo thêm về: Thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp
Luật sư tư vấn về thừa kế doanh nghiệp tư nhân
Để hỗ trợ khách hàng bảo vệ quyền lợi của mình, Luật L24H cung cấp các dịch vụ pháp lý liên quan đến thừa kế doanh nghiệp tư nhân như sau:
- Tư vấn quy định pháp luật về các vấn đề liên quan đến thừa kế doanh nghiệp tư nhân;
- Tư vấn về thủ tục thay đổi đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp, giải thể, phá sản doanh nghiệp.
- Thay mặt khách hàng soạn hồ sơ, sửa đổi bổ sung hồ sơ đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân và trực tiếp nộp hồ sơ thay khách hàng
- Soạn thảo giấy tờ, văn bản khác có liên quan đến thừa kế doanh nghiệp.
- Nhận ủy quyền thay mặt khách hàng thực hiện các thủ tục liên quan đến thừa kế doanh nghiệp tư nhân;
- Cử luật sư tham gia tố tụng để bảo vệ quyền lợi của khách hàng trong trường hợp xảy chất về thừa kế doanh nghiệp tư nhân.
Dịch vụ Luật sư giải quyết tranh chấp di sản thừa kế
Như vậy, sau khi chủ doanh nghiệp tư nhân chết, tùy từng trường hợp khác nhau, doanh nghiệp tư nhân sẽ phải thực hiện thông báo thay đổi chủ doanh nghiệp, thay đổi loại hình doanh nghiệp hoặc tiến hành giải thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc liên quan nào hoặc cần sự giúp đỡ của Luật sư tư vấn doanh nghiệp , tư vấn thừ kế hãy liên hệ qua hotline 1900.63.63.87 sẽ được tư vấn cụ thể và chi tiết.
1900.633.716